Manja, „Lavirint“, dvorana Muzeja savremene umetnosti Vojvodine ponovo je mesto intrigantne izložbe, „Tehnologija narodu“, koncipirane da je istovremeno i postavka, bioskop, niz predavaja, prezentacija, razgovora.., čime se omogućava uvid u specifične uslove proizvodnje u mediju filma, videa i televizije, uglavnom na primerima odabranih filmskih produkcija i arhivskie dokumentacije iz Vojvodine, regije koja je tokom „veka filma“ menjala dijametralno različite istorijske kontekste.
Originalan pristup, preispitivanja ustaljenih vrednosti i načina verifikacije se i očekuje od moderne kritike. Kustoskinja Gordana Nikolić i profesor Aleksandar Davić su predočili odista originalno viđenje razvoja filma, u kome ima uvažavanja ali ne i sentimenta za ovdašnje pionire sedme umetnosti, Aleksandra Lifku, Ištvana Bošnjaka i mlađanog, na ratnoj liniji nastradalog Vladimira Totovića. Izraženo je i poštovanje za ustaljeno filmsko beleženje zanimljivih lokalnih dogodovština, folklornih običaja, pa posetioci zdanja u Dunavskoj 37 u Novom Sadu mogu posmatrati izbor mis Palića 1930, karneval cveća u Beloj Crkvi istog leta ili skijanje na padinama Fruške Gore. Starije generacije mogu se podsetiti i na nezaboravne žurnale- kratke filmske zapise, emitovane pre projekcije svetskih remek dela- kojima je socijalistička vlast propagirala sopstvene kanone. Nije zaboravljena ni cenjena vojvođanska dokumentaristička škola, oslonjena na prilično stereotipnu predstavu „Lale“.
Međutum, po viđenju autora, „genealogija pokretnih slika je i istorija procesa demokratizacije medija, popularizacije (novih) tehnologija, koji su u uslovima digitalne reproduktivnosti i šire dostupnosti znanju, alatima i tehnikama za proizvodnju, distribuciju i prikazivanje slika omogučili i današnje omasovljenje proizvodnje u ovoj oblasti.“ U početku elitna delatnost se nakon trenda tehnoloških inovacija, promena u ideologiji, organizaciji rada, ekonomiji procesa produkcije, transformisala u masovno- popularnu aktivnost, ponekad i trivijalnu zanimaciju.
Dok uobičajena istorija ističe značaj nacionalizacije i razvoja infrastruture filmske industrije u

vrhunskoj filmskoj industriji,kao što je i amaterskim festivalima, autorima, temama.., poklonjeno pažnje koliko i delima profesionalaca, ako ne i više. Za ovakav koncept autori oslonac imaju i u činjenici da je filmska umetnost u Vojvodini u potpunosti nastala iz opčinjenosti stvaralaca pokretnim slikama; dok su u glavnim gradovima republika( ne i pokrajina) bivše Jugoslavije producentske kuće nastale političkim dekretom, obe vojvođanske, “Neoplanta” i “Pan- film”, nastale su “iz baze”, naporima, voljom, delimično i novcem samih umetnika.
Ne odbacuje se ni nekada previše rabljen stav da je film socijalistička umetnost. Ističe se da je uvođenje samoupravljanja i u filmsku industriju usmerilo prizvodnju filmova ka tržišnom modelu i iznedrilo nekoliko antologijskih ostvarenja, od krute strukture vlasti odmah žigosane kao „Crni talas“. Poseban kutak je odvojen za zlatni period, 1966- 71.godina, novosadske „Neoplante“.
Uviđajući da su marginalni i autonomni prostori filmske produkcije često određivali procese inovacije, Nikolićeva i Davić su relativizovali distinkciju između profesionalizma i amaterizma, drugačije u odnosu na dosadašnje valorizacije sagledali mesta, aktere, produkcije i događaje, bar one koji su konstituisali ono što prihvatamo kao filmsku, televizijski i video umetnost Vojvodine. Tu se, međutim, ne završavaju ambicije autora postavke: propituju se opšti i specifični obrasci tehnoloških skokova, društvenih ideja i političkih moći i otvara se debata o efektima digitalizacije na rekonstruisanje istorije umetnosti.
Radikalan otklon od standardne verifikacije filmske baštine nije i bez nekih, možda i brojnijih, upita. Neće biti mali broj onih kojima će zasmetati što na izložbi, koja se doživljava i kao svojevrsna rekapitulizacije, niti rečju, niti slikom ne spominju tri kultna komercijalna dela vojvođanske produkcije, „Trofej“, „Život je lep“ i „Granica“, tim pre što je svaki od ova tri filma sa snažnom kritičkom notom. Ali, koliko je razumljiva ova dilema, toliko je legitimno i radikalno novo čitanje „pokretnih slika“ kakvo nam je ponudila „Tehnologija narodu“, još jedna iritirajuća izložba iz produkcije Muzeja savremene umetnosti Vojvodine.