Ples „Break the chain“ protiv nasilja nad ženama

Tokom šesnaest dana potkraj prošle godine trajala je kampanja koja se organizuje svake godine kao Međunarodni dan protiv nasilja nad ženama. Ona se simbolički vezuje za 10. decembar - Međunarodni dan ljudskih prava. Smatra se da je nasilje nad ženama najrasprostranjeniji vid kršenja ljudskih prava. U ovogodišnjoj kampanji koalicija ženskih nevladinih organizacija Mreža „Žene protiv nasilja“ u Srbiji organizovala je mnogobrojne akcije, ulične performanse, okrugle stolove i učešća u pisanim i elektronskim medijima, čime se povećala vidljivost ovog problema koji ima svetske razmere. Pozivajući se na Konvenciju koju je usvojio Komitet ministara Saveta Evrope 2011. godine, na Trgu Republike postavljena je maketa spomen-ploče koja treba da postane spomenik svim ženama koje su ubijene u porodičnim ili partnerskim odnosima. Performansom „Sećamo ih se“ ukazano je da je ovaj problem u Srbiji i dalje vrlo veliki.

U kulturama sa idealom dominacije, a to su patrijarhalna društva, visoko se vrednuje borba za moć i dominacija nad slabijima. U tome prednjači odnos među polovima u porodici, u čijoj je osnovi mizoginija koja se ispoljava kao nasilje nad ženama. Smisao tradicionalne porodične ideologije je u funkciji simboličkog nasilja nad ženama koje je naročito intenzivno na Balkanu i Mediteranu (Denič, Burdije). Ovaj odnos je osnov reprodukcije patrijarhata koji stvara dualitet u kojem su muški članovi porodice apsolutni nosioci moralnog i svakog drugog autoriteta dok je socijalni položaj žena na najnižoj društvenoj lestvici. To dovodi do visokog stepena socijalne frustracije i socijalnog neuspeha žena. Nasilje nad ženama i decom u tradicionalnoj ideologiji nema dezintegrativnu ulogu, već propisuje i nameće ideal muškog kontrolišućeg aktivnog elementa, naspram pasivnog ženskog elementa. Tako porodica postaje klopka za ženu, koja u njoj doživljava razne vidove nasilja, umesto ljubavi, brige i poštovanja. „Srođene“ sa svojom tradicionalnom ulogom, supruge i majke bivaju najčešće nesposobne da sagledaju uzroke svog neadekvatnog položaja. One ga doživljavaju kao „prirodni“ ili kao „sudbinu“. Dinamika nasilja u porodici pokazuje se na različite načine, u vidu ponižavajućih komentara i grubih šala na račun žene, ekonomske eksploatacije, izolacije, manipulacije decom, do seksualnog zlostavljanja, sakaćenja i ubistva. Postavlja se pitanje zašto žene ostaju u takvim porodicama? Najčešći odgovori su: zbog nade da se nasilje neće ponoviti, usled straha od izolacije koju muž sprovodi kontrolom svih ženinih aktivnosti, zbog straha da joj neće poverovati da trpi nasilje od strane ’uglednog’ muža pa neće biti podržana pri izlasku iz nasilničke veze, zbog opasnosti odlaska jer nasilnik povećava nasilje da bi sprečio ženin odlazak, što direktno ugrožava i decu, i zbog ekonomske zavisnosti. Sve to čini da odlazak ima oblik procesa i da se često ponavlja. Smatra se da se žene u proseku 7 puta vraćaju nasilniku pre konačnog odlaska. J. Petrović-Desnica smatra da nasilnik pribegava fizičkom nasilju samo kada ga predhodno navedene strategije ne dovedu do željenog cilja ili kada te ciljeve želi da učvrsti.

Femicid je direktno povezan sa nasiljem u porodici. Odgovornost za nasilje je isključivo na strani nasilnika. Svake godine u svetu oko 66 hiljada žena biva ubijeno. To čini petinu od ukupnog broja ubistava s predumišljajem. U 2011. godini u Srbiji je ubijeno 29 žena u porodično-partnerskom odnosu. U 82,7% slučajeva femicid je učinjen u privatnom prostoru. Sve ubijene žene su poznavale učinioce, od čega su: 23 bili suprug ili bivši suprug, 4 žene ubili su sinovi, a po jednu zet, odnosno svekar. Jedna trećina svih femicida u svetu počinjena je vatrenim oružjem, što ukazuje na to da veliki broj nasilnika poseduje vatreno oružje i da su društva militarizovana; naše, naročito, od 90-tih godina prošlog veka. Zato ova kampanja povezuje mir u kući sa mirom u svetu i zahteva nultu toleranciju na nasilje. Sloganom: Ni jedna žena manje, ni jedna mrtva više! organizacije koje čine Mrežu traže od Skupštine Srbije da usvoji Konvenciju o sprečavanju i borbi protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici kojoj je Vlada pristupila 4. aprila 2012. godine, ali da bi postala deo našeg pravnog sistema neophodno je da se usvoji i ratifikuje.