Šest godina Krokodila

Ova uvek odabrana i sjajna književna skupina razbija iluziju da je pisanje elitistička navika, a pisci bonvivani

Od sada već davne 2009. godine postoji Krokodil, književni festival, koji na jednom mestu okuplja mlade neafirmisane pisce ali i „gromade“ regionalne književnosti. Ova uvek odabrana i sjajna književna skupina razbija iluziju da je pisanje elitistička navika, a pisci bonvivani koji iz svojih ušuškanih poluzatamnjenih soba izmišljaju likove i „stvarnost“ koju mi običan svet treba da proživljavamo da bismo sebi stvorili iluziju „pravog života“. Krokodil je upravo suprotno od svega rečenog i baš zato svake godine, već šesti put po redu, ima sve više publike i poštovalaca ispred svoje nenametljivo uređene bine koju pomno čuva od „uroka“ jedan pravi veliki „kroka“ od sunđera.  Kao kod starih prijatelja, kod kojih se dolazi u goste da bi se pored duševne hrane dobili i vizuelni ugođaji, ali i probali najnoviji kuvarski specijaliteti domaćina, na Krokodilu uživamo u onom što se kuva ili se skuvalo u književnim kuhinjama u zemlji i regionu. Na „Kroku“ se dolazi da se čuje, vidi, ali i sretne sa prijateljima, istomišljenicima i ljudima sa kojima upoređujemo i razmenjujemo sve, od lepih reči do lepih projekata koji će sigurno uroditi nekim novim i slađim stvaralačkim plodovima. Zato su valjda organizatori i napravili Krokodilovu Kuću pisaca u kojoj borave učesnici festivala i prikazuju nam svoja postignuća u tri festivalska dana koliko Krokodil traje.

Okupljanje koje otklanja dosadu i letargiju

Ovog proleća, u amfiteatru ispred Muzeja istorije Jugoslavije, u tri večeri organizatori su napravili tri tematske celine koje su začinili muzikom beogradskog eksperimentalnog benda EPP. Prve večeri, koja je nazvana Foreigners – Stranci, predstavljeni su: Aleksandar Hemon, bosanski pisac koji živi i piše u Americi na engleskom jeziku; Ornela Vorpsi, Albanka koja piše na italijanskom i francuskom; Filip O’Kjalah, Irac koji živi u Bukureštu, piše na engleskom, i deo je rumunske književne scene; Alida Bremer, hrvatska spisateljka koja piše na nemačkom i Silvija Monros prevoditeljka sa španskog i spisateljka na istom jeziku. Druge večeri, nazvane Excluded – Isključeni (manjinska književnost), napravljen je omaž glumcu i književniku Bekimu Fehmiju koji je u svojoj skoro antologiskoj knjizi „Blistavo i strašno“, izašloj u dva toma, opisao autobiografski i istorijski svoj vs. života Albanaca na Kosovu. Bez mržnje i patetike pisao je o duboko proživljenom životu, punom emocija i ljubavi prema porodici, sebi i svom narodu i o onima sa kojima se sretao širom sveta. Nadu u bolje sutra nije doživeo jer ga je slomilo saznanje da bolje sutra neće skoro doći. O ovom divnom čoveku i njegovom potresnom delu govorio je pisac i prijatelj Božo Koprivica, a delove iz knjige, sa puno ljubavi i tuge, čitala je Bekimova supruga i drugarica Branka Petrić. Pored pisaca pripadnika različitih nacionalnih manjina, kao što je Ildiko Lovaš, pripadnica mađarske manjine iz Vojvodine, predstavljeni su i autori drugih manjinskih identiteta: Nenad Veličković, Damir Avdić, Daša Drndić, pesnikinja Ervina Haljilji i strip autor Aleksandar Zograf. Treće večeri nazvane Neighbors – Susedi, predstavljeni su najbolji savremeni kreativci jugoistočne Evrope: Korina Sabau, Srećko Horvat, Škeljzen Malići i Biljana Srbljanović. Specijalni gosti bili su Zoran Kesić, autor TV emisije 24 minuta, i stvaraoci Njuz.neta.

Književno, regionalno okupljanje

Ovogodišnji  književni regionalni festival Krokodil imao je, pored predstavljanja pisaca, pres konferencije i impresivnu izložbu fotografija koja je nosila naziv „Pripitomiti tamu“. Izložba je nastala kao rezultat saradnje fotografkinje Slađane Stanković i francuskog pisca Silvana Pridoma, gosta Krokodilove Kuće pisaca, koji živi i stvara u Africi. Pisac i fotografkinja su nam prikazali dinamičan odnos dve kreativne osobe koje se svojom kreativnošću nadopunjuju i stvaraju jedan sasvim novi umetnički doživljaj našeg grada. Svega ovoga ne bi bilo bez mudrih Vladimira Arsenijevića Vlaise i Ane Pejović, i njihovog stalnog dela tima: Ursule Burger, Milivoja Božovića, Boriše Simovića i Johane Bogićević.

Vera Vujošević